Tuesday, July 21, 2009

GHAREELO TOTKA

امبرين هيسباڻي

هڪ اهو دور هو جڏهن اسان جون وڏيون ٻڍڙيون نانيون ڏاڏيون اڪثر ڪري پنهنجين ڌيئرن، ننهن ، پوٽين ۽ ڏوهٽين کي ٻارن ۽ وڏن جي بيمارين جيئن کنگهه، پيٽ جي سور، ٿڌ لڳڻ جهڙين هلڪين ڦلڪين بيمارين جي حوالي سان گهريلو نسخا (جنهن کي سـُتيون ڦڪيون چيو ويندو آهي) ٻڌائينديون هيون ته جيئن هو گهڻي خرچ کان بچي وڃن ۽ کين ڪنهن ڊاڪٽر جي ڳرين فيسن کي منهن نه ڏيڻو پئجي وڃي ۽ انهن ٻڍڙين جون ڏسيل اهي ستيون ڦڪيون مريضن لاءِ بيحد ڪارائتيون ثابت ٿينديون هيون، انهن ٻڍڙين پاران ستين بابت پنهنجي ننهن کي ٻڌائڻ جو اهو مطلب هوندو هو ته اهي اڃا الاءِ ڪيترا ڏينهن هن دنيا ۾ رهنديون ته جيئن سڀاڻي انهن کانپوءِ سندن ٻچڙن جي سار سنڀال ننهون انهن ستين وسيلي ڪن ۽ ڌيئرن کي اهو ڏس ان لاءِ ڏينديون هيون ته اڳتي هلي انهن کي پرائي گهر وڃڻو آهي، اتي جيڪڏهن ڪا اهڙي ڳالهه ٿئي ته جيئن انهن کي ڪنهن مشڪل کي منهن نه ڏيڻو پوي، ائين ئي اهي ٻڍڙيون پنهنجا گهريلو ٽوٽڪا (ستيون) پنهنجي هڪ پيڙهي کان ٻي پيڙهي تائين منتقل ڪنديون هيون، پر اڄوڪي جديد دور ۾ وڏڙين جي ڏس ۽ ٽوٽڪن ڏيڻ وارو رجحان بلڪل ختم ٿيندو نظر اچي رهيو آهي، ڇو جو اڄڪلهه جون ڇوڪريون پنهنجي وڏڙين جي انهن ٽوٽڪن تي ڌيان ڏيڻ بدران هلڪي ڦلڪي بيماري کنگهه، پيٽ جي سور، مٿي جي سور لاءِ به سڌو ڊاڪٽرن جو رخ ڪن ٿيون، انهن جي لاءِ وڏڙين جا اهي ڏس بي معنيٰ آهن، نوشهروفيروز جي رهواسڻ شريفان جنهن جي عمر لڳ ڀڳ 70 سال هوندي جنهن کي پنهنجي سس ۽ ماءُ پاران مليل ڏس جيڪي اڄ به هن جي ذهن ۾ موجود آهن ۽ انهن ڏسن جو استعمال ڪرڻ جي ڪوشش پڻ ڪندي رهي ٿي پر گهر ۾ هن جي ڳالهين کي غور سان ٻڌڻ لاءِ ڪو به تيار نه آهي سندن گهر وارن جو چوڻ آهي ته امان جا ڏس اهي ٽوٽڪا پراڻي زماني جا آهن پر انهن ٽوٽڪن جو استعمال هن اڄوڪي دور ۾ ڪرڻ ناممڪن آهي، ٽوٽڪن بابت ٻڌائيندي شريفان چيو ته اسان جي زماني ۾ انهن هلڪين ڦلڪين بيمارين وارا ٽوٽڪا وڏي معنيٰ رکندا هئا ۽ اهي هر بيماري لاءِ ڪارائتا به هوندا هئا، اڄ جيڪڏهن اسان پنهنجي ٻارن کي پيٽ جي سور جي لاءِ ڪا شيءِ ٻڌايون ٿا ته هو ٻڌي اڻ ٻڌي ڪن ٿا ۽ جيڪڏهن اها ڳالهه ڪي ڊاڪٽر چون ٿا ته هو ڊاڪٽر جي ڳالهه تي عمل ڪن ٿا ۽ رڳو ڪيميائي گوريون کائي کائي پنهنجو اندر ساڙيو ڇڏين ٿا، پهرين جڏهن ڪنهن ٻار يا وڏي کي کنگهه ٿيندي هئي ته ان کي اسان ڪاڙهو ٺاهي ڏينديون هيونسين، جنهن کي اڄڪلهه جوشاندو چيو وڃي ٿو، کنگهه جي لاءِ وڏو ڦوٽو، دال چيني، لونگ، سنڍ، ڳڙ، جاڻ اهي سڀ شيون پاڻي ۾ ملائي باهه تي ڪاڙهيو ويندو هو پوءِ اهو ڪاڙهو کنگهه واري مريض کي پياربو هو پوءِ ڪيڏانهن وئي کنگهه ۽ جلد فرق اچي ويندو هو، پوءِ وڏو هجي يا ننڍو ٻار ان کي ڪاڙهو پياري ان کي باقاعدگي سان چيو ويندو هو ته مٿان چادر يا رلي وجهه ته جيئن توهان کي پگهر اچي ته بيمار مريض کي فائدو ٿئي، مريض کي ايندڙ پگهر کي هوا نه لڳڻ ڏيندا هئاسين، انهيءَ ۾ مريض کي اڌرنگي جو خدشو ظاهر ڪيو ويندو هو، ان کان علاوه جيڪڏهن پيٽ ۾ سور آهي ته ان جي لاءِ ڦودني جي ٽڪي، سونف، وڏو ڦوٽو استعمال ڪيو ويندو هو، جيڪڏهن ٻار کي ٿڌ لڳي ويندي هئي ته ان جي لاءِ سنڍ، وڏو ڦوٽو، ڦودني ٽڪي کي ڪٽي مڪس ڪري ٿوري ماکي ۾ ملائي کارائي ويندي هئي، ٻار جو ڪاڪڙو لهندو هو ته ان جي لاءِ چاٽو (سـُتي) ٺاهي ويندي هئي، جيڪڏهن ٻار کي دماغ جي ڪمزوري هوندي هئي ته ان جي لاءِ ٻار کي ناس ڏني ويندي هئي پر هاڻي اهي سڀ شيون ڪٿي رهيون آهن، اڄڪلهه جون ڇوڪريون انهن ستين مان ڪجهه به نه ٿيون ڄاڻين ۽ نه ئي پنهنجن وڏڙين کان اهي ٽوٽڪا حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿيون، اڄڪلهه جي عورتن کي اهي ٽوٽڪا خفو ٿو لڳي، انهن کي ته اهو ڪم کپي جيڪو جلدي ٿي وڃي، هن وڌيڪ چيو ته ڏٺو وڃي ته گهڻي محنت ته انهن ٽوٽڪن ۾ به نه آهي پر ڪير چوي اڄڪلهه جي عورتن ۽ ڇوڪرين کي ته اسان جي وڏڙين پاران مليل اهي ستيون ڦڪيون بي مثال آهن. 

ايم بي بي ايس ڊاڪٽر قيصر سلطانه جو چوڻ آهي ته اها ڳالهه بلڪل درست آهي ته اڄڪلهه گهريلو ٽوٽڪن جو استعمال ڪرڻ وارو رجحان گهٽ ٿيندو پيو وڃي جيڪو نه ٿيڻ کپي، آئون پاڻ ڊاڪٽر آهيان پر مان هميشه جيان اڄ به پنهنجي ٻارن جي لاءِ پهرين گهريلو ٽوٽڪو استعمال ڪندي آهيان، جيڪڏهن ان مان فائدو نه ٿيندو آهي ته پوءِ انهن کي ايلوپيٿڪ دوائون ڏيندي آهيان، هڪ سوال جي جواب ۾ ڊاڪٽر قيصر سلطانه ٻڌايو ته پهرين وقت ٻيو هو ۽ هاڻي ٻيو وقت آهي، زمانو تبديل ٿي چڪو آهي، پهرين ته اسان گهر جو خرچ بچائڻ لاءِ ٻارن کي سيءُ لڳڻ يا موشن ٿيڻ تي گهريلو ٽوٽڪن جو استعمال بهتر سمجهنديون هيونسين، پر جڏهن ته اڄڪلهه جون ڇوڪريون بيماري جي حالت ۾ دوا به نه ٿيون کائن، اهي اسان جي پراڻي زماني جي گهريلو ٽوٽڪن کي ڇا سمجهنديون، انهن کي هڪ نڇ به ايندي آهي ته هو سڌو ڊاڪٽر جو منهن ڏسن ٿيون ۽ ڳريون دوائون استعمال ڪن ٿيون، اسان وٽ اڳ ۾ نه صرف بيماري جي حوالي سان گهريلو ٽوٽڪن جو استعمال ٿيندو هو پر ٻيون به ڪافي اهڙيون شيون هونديون هيون جيئن ڪپڙن تي داڳ لڳي وڃي ته ان کي هٽائڻ لاءِ داڳ جي مٿان بنا خوشبو جو پائوڊر لڳائي استري ڪيو ويندو هو ته داغ هٽي ويندو هو پر هاڻي جيڪڏهن ٿورو سڻڀ ڪپڙي کي لڳي ٿو ته اڄوڪيون ڇوڪريون چون ٿيون ته هي وڳو هاڻي اسان جي ڪم جو نه رهيو آهي، اهي گهريلو ٽوٽڪا انهن کي نه صرف پنهنجي گهر ۾ ڪم اچن ٿا پر جڏهن هو ساهراڻي گهر وڃن ٿيون ته اتي به انهن کي اهي ٽوٽڪا ڪم اچن ٿا، جيڪڏهن نه ته پوءِ ساهرن جون ڳالهيون انهن کي ٻڌڻيون پون ٿيون، مون کي ٻن ڌيئرن جو اولاد اهي هڪ ڌيءَ جي شادي ڪري ڇڏي ۽ مون هن کي سڀ گهريلو ٽوٽڪا ٻڌايا آهن پوءِ به هن کي جيڪڏهن ڪا مشڪل ٿيندي آهي ته هو مون کان فون ڪري پڇي وٺندي آهي. 

اها ته هئي گهريلو ننڍن ننڍن ٽوٽڪن جي ڳالهه ته ڪيئن انهن مان فائدو حاصل ڪري سگهجي ٿو، پر هن اڄوڪي دور ۾ ڪافي ڇوڪريون گهريلو ڪم ڪارن کان به ناواقف آهن، ڇو ته اڄڪلهه جون مائرون پنهنجن ڌيئرن کي ايترو ته پيار ڏين ٿيون انهن مائرن جو اهو پيار ڌيءَ جي مستقبل واري زندگي ۾ ڪافي مشڪلاتون آڻي ٿو، جڏهن شادي کانپوءِ ڇوڪريون پنهنجي ساهرن وٽ پهچن ٿيون ته اتي هو پنهنجي ذميوارين کان لنوائن ٿيون، انهن مائرن جو پنهنجين ڌيئرن سان ايترو لاڏ ڪوڏ هجڻ ڪري انهن کي گهر جو ڪم ڪار سکڻ جو موقعو به نه ڏينديون آهن، جيڪي ڇوڪريون گهر جي ڪم ڪار کي هٿ لڳائيندون آهن ته انهن جون مائرون فخر سان چونديون آهن ڪا ڳالهه ناهي جيڪڏهن ڪم نه ڪيائين ته ڇا ٿي پيو؟ ساهراڻي گهر وڃي سڄي عمر ڪم ئي ته ڪرڻو آهي پوءِ جڏهن اهي ڇوڪريون ساهراڻي گهر وينديون آهن ته انهن کي سامهون ڳالهيون ٻڌڻيون پونديون آهن ته توهان پنهنجي ماءُ پيءُ جي گهران ڇا سکي آيون آهيو، ڪجهه اهڙي ڪهاڻي زيب النساءَ جي به آهي جنهن کي ماءُ جي پيار اڄ ايتري ته مشڪل ۾ وجهي ڇڏيو آهي جو اڄ هو پنهنجي ساهرن کي منهن نه ٿي ڏئي سگهي، زيب النساءَ پنهنجي غلطي جو اعتراف ڪندي ٻڌايو ته شادي کي 2 سال گذري ويا آهن، ساهرن جو مون سان رويو پهرين صحيح هوندو هيو پر گهر ۾ ڪم ڪار نه ڪرڻ تي انهن جو رويو هاڻي مون سان صحيح نه آهي، انهيءَ ۾ انهن جو ڏوهه نه آهي، ظاهري ڳالهه آهي مان گهر جو ڪو به ڪم نه ڪنديس ته انهن جو مون سان اهو رويو بجا آهي، جيڪڏهن منهنجي ماءُ مون کي پيار سان گڏو گڏ گهريلو ڪم ڪار جي به تربيت ڏئي ها ته اڄ مون کي اهو ڏينهن نه ڏسڻو پوي ها، مان هر ماءُ کي اهو چونديس ته توهان پنهنجي اولاد کي پيار محبت، انهن جي هر خواهش ضرور پوري ڪريو پر انهيءَ سان گڏو گڏ انهن گهريلو ڪم ڪار جي تربيت ڏيو ۽ گهريلو ٽوٽڪن بابت به آگاهه ڪريو ته جيئن سڀاڻي هو پنهنجي ساهرن اڳيان پنهنجو بهتر مقام ٺاهي سگهن مون وانگي پاڻ کي شرمسار محسوس نه ڪن.
واهه ڇا ته اسٽائل آهن، ڪهو نا پيار هي، اهي جملا اڪثر توهان ڇوڪرن جي واتان ٻڌا هوندا، جڏهن به هو ڪنهن ڇوڪريءَ کي ڏسن ٿا يا ڪا ڇوڪري انهن جي اڳيان لنگهي ٿي، اڄ تائين اها ڳالهه سمجهه ۾ نه آئي آهي ته ڇوڪرا آخر ڪار ڇو اهڙا ڪمنٽس پاس ڪندا آهن؟ ڇو ڇوڪرين کي ائين تنگ ڪندا آهن، ڇوڪرن جي انهيءَ ورتاءُ ڪري ڪيترين ئي ڇوڪرين ٻاهر اچڻ وڃڻ ڇڏي ڏنو آهي، ڪنهن ته وري پنهنجي پڙهائي به ڇڏي ڏني ته اسڪول، ڪاليج يا يونيورسٽي وڃڻ به، ڇوڪرا ته گس تي بيٺا هوندا آهن ۽ تنگ ڪندا آهن، ضروري ناهي ته هر ڪنهن جو ڀاءُ يا پيءُ فارغ هجي، ڪافي ڇوڪرين يا ورڪنگ وومين جا مائٽ هوندا آهن يا ڪنهن جا وري پيءُ نه هوندا آهن، يا ڪنهن جا هوندا به آهن ته اڪثر ڪمن ڪارن ۾ مصروف هوندا آهن ته انهن ڇوڪرين کي اڪيلو ئي وڃڻو پوندو آهي ۽ انهيءَ ڳالهه جو فائدو وٺندي ڇوڪرا رستي تي بيٺا هوندا آهن، آواز ڏيندا آهن گانا ڳائيندا آهن يا بدتميزي ڪندا آهن، ڪي ڇوڪريون ته وري چپ ڪري هليون وينديون آهن يا ڪي وري پويان ڪاوڙ ۾ ڏسنديون آهن ۽ دڙڪا ڏينديون آهن، ان حوالي سان يونيورسٽي ۾ پڙهندڙ شاگردياڻي ساره جو چوڻ آهي ته واقعي اسان جي معاشري جو هڪ وڏو مسئلو آهي ته ڇوڪرا رستي ۾ يا بازارن ۾ تنگ ڪندا رهندا آهن، آئون جڏهن به يونيورسٽي مان ايندي آهيان يا صبح جو جڏهن ويندي آهيان ته ڇوڪرا مختلف جملا پاس ڪندا آهن، ڪڏهن ته پويان به لڳندا آهن مان ڪافي پريشان ٿي ويندي آهيان پر آئون ڪڏهن به انهن کي جواب نه ڏيندي آهيان، ڇو ته جيڪڏهن توهان اهڙن ڇوڪرن کي چوندئو ته هو اڃا وڌي تنگ ڪندا آهن، ائين ئي ڪاليج جي هڪ شاگردياڻي اقصيٰ ٻڌايو ته هر گرلز ڪاليج جي اڳيان توهان ڏسندا ته وڏي قطار ۾ ڇوڪرا بيٺا هوندا آهن ۽ موڪل جي وقت ايترو ته رش ٿي ويندي آهي، منهنجي ته پوءِ ڪاليج مان نڪرڻ تي دل ئي نه چوندي آهي، جڏهن ڪجهه رش گهٽ ٿي ويندي آهي ته پوءِ مان ڪاليج مان نڪرندي آهيان، منهنجو ڀاءُ ۽ بابا ڪم تي ويندا آهن ۽ مون کي وٺڻ جي لاءِ اچي نه سگهندا آهن، انهيءَ ڪري مون کي اڪيلو ئي اچڻو پوندو آهي، اهڙن ڇوڪرن جي ڪري روز مان ڪيئن ايندي ويندي آهيان اها مون کي ئي خبر آهي، هڪ پرائيويٽ اداري ۾ نوڪري ڪندڙ نائلا چيو ته آئون هڪ ورڪنگ وومين آهيان ۽ اڪيلي ئي ايندي ويندي آهيان، ۽ روز ئي اهڙن ڇوڪرن کي منهن ڏيندي آهيان، جڏهن ته آئون ڪڏهن فالتو هيڏانهن هوڏانهن نه نهاريندي آهيان، پر پوءِ به ڪجهه بدتميز ڇوڪرا هر جاءِ تي موجود هوندا آهن ڪڏهن گانا ڳائيندا، ڪڏهن لفٽ ڏيڻ لاءِ چوندا آهن پر آئون هميشه کين نظر انداز ڪري هلندي ويندي آهيان، آخر اسان ڪيترن جي مٿان ڪاوڙ ڪنداسين، هتي ته هر رستي تي اهڙا ڇوڪرا موجود آهن، شمائلا جو چوڻ آهي ته ٻاهر جي ته ڳالهه توهان ڇڏيو هتي يونيورسٽي جيڪا ايڏو وڏو تعليمي ادارو آهي اتي پڙهڻ لاءِ ايندڙ اڪثر ڇوڪرا به هوٽنگ پيا ڪندا آهن، ڪير به ڇوڪريءَ انهن جي اڳيان لنگهي وڃي جيستائين ڪجهه جملو چون نه يا ڪو به گانو نه ڳائين تيستائين انهن کي سک ناهي ايندو. يونيورسٽي ۾ پڙهندڙ شاگردياڻي رانيه جو چوڻ آهي ته منهنجو ڀاءُ ۽ نه ئي بابا کي ٽائيم ملي ٿو جو هو هر جاءِ تي مون سان گڏ وڃن، آئون ڪمپيوٽر پڙهي رهي آهيان ۽ انهيءَ لاءِ مون کي ڪمپيوٽر جي دڪانن ۽ مارڪيٽ ۾ وڃڻو پوي ٿو، توهان يقين ڪريو ته آئون جڏهن به ڪٿي ويندي آهيان ته رستي تي ماڻهو ائين ٿا ڏسن ڄڻ مان ڪا ٻي مخلوق آهيان اتي مان عجيب محسوس ڪندي آهيان، ڇوڪرن ۽ ماڻهن جي رويي مان انهن جي ڪمينٽس کان ايترو ته پريشان ٿي ويندي آهيان جو هاڻ منهنجا ٻاهر جا ڪيترائي ڪم پيا آهن پر آئون نه پئي وڃا ته بابا فارغ ٿئي ته وڃان، اڪيلي وينديس ته پوءِ بس عجيب عجيب ڳالهيون چوندا ۽ ڏسندا، الاءِ ڪڏهن اسان جو معاشرو سڌرندو. ميٽرڪ جي شاگردياڻي طوبيٰ جو چوڻ آهي ته اسان جي اسڪول جي موڪل جو وقت ائين لڳندو آهي ڄڻ سڄي شهر جا ڇوڪرا اسڪول کان ٻاهر اچي ويا آهن، اهي اسان کي ڪافي تنگ ڪندا آهن، پويان ٿا اچن مان ڊڄي ويندي آهيان هڪ ڀيرو ته هڪ ڇوڪري کي مون چماٽ وهائي ڪڍي، هو مسلسل مهيني کان مونکي تنگ ڪري رهيو هو، گهر تائين به اچڻ جي ڪوشش ڪيائين، چماٽ کائڻ کان پوءِ ٻئي ڏينهن پنهنجن دوستن کي به وٺي آيو پر مون اسڪول جي پرنسپال کي ٻڌائي ڇڏيو هو انهن ڇوڪرن کي مار به ڪڍي، جنهن کانپوءِ منهنجي جان ڇٽي پر صرف هن ڇوڪري کان، ان کانسواءِ اهڙا ڇوڪرا هر جاءِ تي آهن، هر پاڙي ۾ هر رستي تي ، بازارن ۾، گهٽين ۾ رستي تي هر جاءِ تي اسين ڪنهن ڪنهن کي چماٽ هڻون. هڪ ٻي ڇوڪري علينه جو چوڻ آهي ته بازار وڃون تڏهن به ڇوڪرا تنگ ڪندا آهن، بس ۾ وڃون تڏهن به بدتميزي ڪندا، بازارن ۾ خاص طور تي جتي عورتون يا ڇوڪريون وڌيڪ هونديون آهن اتي فالتو مرد ۽ ڇوڪرا گهڻا هوندا آهن ۽ ڄاڻي واڻي اسان سان بدتميزي ڪندا آهن، ٺونٺ هڻندا يا جملا چوندا ويندا آهن، بازارن ۾ صرف عورتن کي وڃڻ جي اجازت هجي مرد ۽ ڇوڪرن کي منع ٿيل هجي ته اسين ڇوڪريون ۽ عورتون سڪون سان خريداري ڪري سگهون.
چيو وڃي ٿو ته جهالت جي دور ۾ نياڻين کي ڄمندي ئي زنده دفن ڪيو ويندو هو، پر ڀلا ٻڌايو ته هي دور ڇا ان دور کان به وڌيڪ جهالت جي چوٽ چڙهيل نه آهي؟ قانون جا رکوالا ئي قانون کي راند بڻائين ٿا، 14 سالن جي شازيه جنهن کي پوليس اهلڪار ڪجهه مهينا اڳ اغوا ڪيو سندس عزت سان کيڏندا رهيا، ڪامورن آفيسرن کي پيش ڪندا رهيا، ناري جي نشاندهي باوجود آزاد گهمندا رهيا، ناري جي شادي واري ڏينهن ان کي ٻيهر اغوا ڪيو ويو، ان کي گوليون هنيون ويون، قانون سڀ ڄاڻندي به خاموش آهي، لوڌران ۾ معصوم نياڻي کي ٽي ڏينهن اغوا ڪري زيادتي جو نشانو بڻايو ويو، مجرم بااثر شخصيت جو پٽ هئڻ ڪري گرفت ۾ نه ٿو اچي سگهي، ڇا ڪاڻ جو اهو يونين ناظم جو پٽ آهي، ان معاملي ۾ به قانون سڀ ڄاڻي ٿو، پر قانون تي خاموشي طاري آهي، پير ڳوٺ ويجهو 14 سالن جي يتيم گونگي نياڻي جي عزت جي عزت جي پامالي ٿئي ٿي مجرم کي سڀ ڄاڻن ٿا پر قانون جي بي حسي برقرار آهي، ڪو رنگي ۾ 3 سالن جي معصوم ثنا زيادتي بعد قتل ڪئي وڃي ٿي مجرم جو تعلق ٽريفڪ پوليس سان ٻڌايو وڃي ٿو، مجرم پوليس جي گرفت ۾ آهي پر خبر نه آهي ڇا ٿيندو؟ اهو خون به ناحق لڙهي ويندو، مجرم ضمانتون ڪرائيندا ڏوڪڙ به ڀريندا، ڪيس هلندا، پيشيون ٿينديون ۽ غريب والدين پهچ نه رکندي ته ڪڏهن وري مجرم جي ڌمڪين جي ڪري رلي ۽ روئي خاموش ٿي ويندا، پوءِ هوريان هوريان اهڙا واقعا ميڊيا وارن کان به وسري ويندا، ڪير اگهندو اهڙن بي وسن، مسڪين ۽ بدنصيب ماڻهن جا لڙڪ، ڇا ڪو معجزو ٿيندو؟ جيڪڏهن ڪنهن ڪاموري جي سس يا سهرو وفات ڪري ٿو ته اسان جي حڪمرانن کي دلي افسوس ٿئي ٿو، ڪنهن مظلوم نياڻي جي عزت جي پامالي ٿئي ٿي اهي انصاف لاءِ واجهائين ٿيون، ڀٽڪن ٿيون، ڪجهه ڏينهن گذرڻ کان پوءِ ميڊيا جي توجهه هٽي وڃي ٿي، نوان ڪيس سامهون اچن ٿا ميڊيا انهن جي ڪوريج ۾ مصروف ٿي وڃي ٿو، انهن مظلوم خاندانن کي ڌمڪيون ڏئي خاموش ڪرايو وڃي ٿو، انهن بي وس مظلومن جو آواز، انهن سڏڪن جو پڙاڏو سڄو معاشرو ٻڌي ٿو، اسان جا حڪمران نٿا ٻڌن، ۽ نه وري ڪو افسوس ڪن ٿا. هي جيڪي بي وس خاندان ڏکايل نياڻيون انصاف لاءِ ڀٽڪي واجهائين ٿيون، هي جيڪو عوام غربت کان تنگ اچي خودڪشيون پيا ڪن اهي عوام ئي ته آهن، جنهن جي ووٽ ذريعي اسان جا نمائندا ڪرسي چڙهيا آهن، اها ڪرسي اها طاقت عوام جي آهي پر افسوس جو ووٽ وٺڻ کانپوءِ نمائندا هڪ ڀيرو به انهن جو حال نه ٿا پڇن، آخر مظلوم عورتن سان انصاف ڇو نٿو ٿئي؟ ڪير آهي جيڪو هن سوال جو جواب ڏيندو؟ حڪمران، جيڪي مظلومن جي دانهن ٻڌن ئي نٿا يا سماج جيڪو هر روز عورت تي ظلم جي هڪ نئين سنگباري ڪندو آهي.

Indian first woman

ڀارت جي سماجي ورڪر گرشرن ڪور ڀارتي وزيراعظم ڊاڪٽر من موهن سنگهه جي زال آهي، سردار چترسنگهه جي گهر جنم وٺندڙ گرشرن ڪور جالنڌر، امرتسر ۽ ٻين شهرن مان پنهنجي تعليم مڪمل ڪري عملي زندگي ۾ پير پاتو، 1958ع ۾ سندس جي شادي من موهن سنگهه سان امرتسر ۾ ٿي، هن من موهن سنگهه جي ورلڊ بئنڪ ۾ نوڪري سبب آمريڪا وڃڻ کان اڳ آل انڊيا ريڊيو تي ڪيترائي ڀيرا گيت به ڳايا، جڏهن ته من موهن سنگهه جي وزيراعظم ٿيڻ سبب کيس دنيا جي ڪيترن ئي ملڪن ۾ وڃڻ جو موقعو به مليو، کيس ٽي ڌيئرون آهن، جيڪي پنهنجي ڪيريئر ۾ ڪامياب ثابت ٿيون آهن، سندس هڪ ڌيءَ اپندر دهلي يونيورسٽي ۾ هسٽري جي پروفيسر آهي، اپريل 2009ع ۾ پهريون ڀيرو ڏنل انٽرويو ۾ ڀارتي وزيراعظم من موهن جي گهر واري گرشرن ڪور جو چوڻ هو ته آئون هن سماج لاءِ ڪم ڪرڻ چاهيان ٿي، مسز من موهن سنگهه بريسٽ ڪينسر جهڙي مرض بابت سجاڳي پيدا ڪرڻ لاءِ مهم به هلائي رهي آهي، دهلي جي مشهور سک خاندان سان واسطو رکندڙ گرشرن ڪور شادي کان اڳ مختلف نوڪريون به ڪيون، سندس شمار انهن عورتن ۾ ٿئي ٿو، جيڪي سماجي ڪمن جي حوالي سان هڪ الڳ حيثيت رکن ٿا.